Ze had dringend behoefte aan een publiek gevoerd goed gesprek, een beetje pittig doch respectvol graag. Dus trommelde Hanane Chouaidi wat mensen op via Facebook, die de tamtam verder verspreidden. Binnen 24 uur was alles geregeld, inclusief een kleine cameraploeg. En zo keuvelden we op een zwoele zomeravond op een gezellig plein in Transvaal in een keurig multiculti gezelschap over de situatie in Turkije en de invloed die dit heeft op onze levens hier. Respectvol was het zeker, of het ook pittig was? Pittig genoeg voor het moment is wellicht het enige juiste antwoord.
We snuffelden aan elkaar, het gezelschap kende elkaar deels goed, deels oppervlakkig en deels niet. Om tot een daadwerkelijk diep gesprek te komen op het scherpst van de snede, een gesprek waarin je jezelf en elkaar niet ontziet maar altijd respectvol blijft, dat vraagt meer tijd en moed bovendien. Om diepe empathie niet te vergeten. Ik denk dat dit voorhanden is, plenty zelfs. Kwestie van doen. Kwestie van doorgaan. Elkaar beter leren kennen, de cirkel uitbreiden. Reuring creëren, niet om de reuring zelf, maar om tot uitwisseling te komen.
Laten we de frames doorbreken. Bijna liet ik me verleiden tot meegaan in het frame ‘hoe vinden jullie als autochtonen – een beetje beschroomd uitgesproken maar toch – het dat allochtonen hier uit verbondenheid met hun (voor)vaderland de straat op gaan bij het Rotterdams consulaat om hun solidariteit met Turkije te laten blijken?’ Ik werd ongemakkelijk stil. Welk Turkije? Wiens Turkije? Ik wens hier niet in de positie van autochtoon te worden geperst die allochtonen de verbinding met hun roots gunt dan wel miskent. Natuurlijk, meerduidige loyaliteiten bestaan, ook als ze strijdig zijn met elkaar, bestaan ze naast en door elkaar. Wat hier op het spel staat is de vraag waar je voor staat. Voor welk Turkije? Voor welke wereld? Ik sta voor openheid, voor vrijheid, voor waarlijk democratische waarden. Ik sta ook voor gelijke kansen voor iedereen, gelijke toegang tot alle bronnen om een goed leven te leiden. Leven en laten leven. Hoe moeilijk kan het zijn? Heel moeilijk blijkt iedere keer weer. Angst regeert. Angst voor de ander die jou van de troon stoot. Angst voor de vrijheid. Daar wil ik het over hebben.
Intussen komen er berichten dat de coup inderdaad grotendeels draait om een machtsstrijd tussen Erdogan en Gülen. Ook onder de Nederturken lopen de spanningen tussen verschillende kampen hoog op. Wie is te vertrouwen en wie zijn de verraders? En mogen verraders met alle middelen bestreden worden? Machiavelli eat your heart out. Vergelijkingen tussen de coup en de Reichstagbrand in de jaren ’30 reizen lustig over het internet alsof het niets is. Vanaf een andere kant ‘het Westen’ hypocrisie en islamofobie verweten. Ook de angst voor een tweede Iran speelt op. Grote woorden. Grote gebaren. Eerder laf dan moedig te noemen. Ze helpen niet.
Een waarlijk gesprek over het democratisch goede wordt hardnekkig vermeden. Door alle partijen. Die democratie staat op het spel, ook hier in Nederland en in de gehele ‘Westerse’ wereld. ‘We beseffen te weinig wat een groot goed vrijheid is en we gaan er onachtzaam mee om, daarover moeten we het met elkaar over hebben’, aldus een van de gesprekspartners die mooie zomeravond op het terras van ijssalon Bella Gamba in het Haagse Transvaal dat voor deze avond even voor Schilderswijk mocht doorgaan. Coup(e) Schilderswijk werd er al gegrapt op Facebook. De ijsjes smaakten naar meer en niet alleen de ijsjes.
